Ανάπτυξη αυτοεκτίμησης στον σχολικό χώρο

Το σχολείο θεωρείται θεμελιώδης θεσμός της ελληνικής κοινωνίας και βασικός φορέας κοινωνικοποίησης των νέων. Το γεγονός ότι στην σχολική κοινότητα συγκεντρώνεται η μεγάλη πλειοψηφία των νέων αλλά και η καθημερινή και πολύωρη επαφή των εκπαιδευτικών με τους μαθητές και οι σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των συμμαθητών , συνιστούν ευνοϊκούς παράγοντες για την ουσιαστική επικοινωνία , την ενεργητική συμμετοχή και ενσωμάτωση μηνυμάτων πρόληψης.

Η παιδική και εφηβική ηλικία θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική κατά την οποία συντελείται η διαμόρφωση προσωπικών επιλογών , των στάσεων , των προτύπων συμπεριφοράς των ιδανικών και των αξιών.

Σύμφωνα με τον Coopersmith (1976) η αυτοεκτίμηση μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συμπεριφορά που έδειξαν άνθρωποι στο παρελθόν απέναντι μας καθώς και από τις εμπειρίες που έχουμε.

Για ένα παιδί οι μεγάλοι και δυνατοί άνθρωποι είναι αυτοί που εξασφαλίζουν την εκπλήρωση των αναγκών του.

Οι εικόνες που δέχεται το παιδί από άτομα σημαντικούς ΄΄ άλλους ΄΄ το πληροφορούν για το αν έχει ή δεν έχει αξία. Τέτοια πρόσωπα είναι οι γονείς, τα μεγαλύτερα αδέλφια. Καθώς το παιδί μεγαλώνει διευρύνονται οι δραστηριότητες του και εκτός από την οικογένεια του και τους συνομηλίκους επίσης περιλαμβάνονται και οι δάσκαλοι του.

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος γιατί μέσα από τη γνώση που παρέχει στο μαθητή τον φέρνει αντιμέτωπο με μια κοινωνική πραγματικότητα και του παρέχει τις μαθησιακές δεξιότητες και τα εφόδια για να μπορεί να προσαρμοστεί σε αυτήν.

Είναι ένας συνδετικός κρίκος που μεσολαβεί και προωθεί την μετάβαση του μαθητή από τη σχέση εξάρτησης με το στενό οικογενειακό περιβάλλον σε μια σχέση όπου ο μαθητής καλείται να αναλάβει την ευθύνη να εργαστεί για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα που είναι η αποκρυστάλλωση της μάθησης.

Ο μαθητής δηλαδή χρειάζεται εκπαιδευτικούς που θα τον ενισχύσουν στην ανάπτυξη των νοητικών του ικανοτήτων, βλέποντας τον ως άνθρωπο με δυνατότητες που χρειάζεται να καλλιεργηθούν αλλά και αδυναμίες που χρειάζεται να ενισχυθούν για να γίνει αποδεκτός ο ίδιος και να αποδεχθεί να αναλάβει την ευθύνη να καρπωθεί τη γνώση.

Οι εκπαιδευτικοί αναπτύσσουν έντονη σχέση αλληλεπίδρασης με τους μαθητές τους , και η φύση της σχέσης αυτής επηρεάζει τόσο τη δυναμική της ομάδας τάξης όσο και την πρόοδο του κάθε μαθητή ξεχωριστά.

Η ποιότητα των σχέσεων αλλά και η αναγνώριση της ψυχικής και συναισθηματικής – σωματικής υγείας όπου όλοι θα έρχονται καθημερινά σε ένα σχολείο για να μάθουν, να εργαστούν, να δημιουργήσουν, να επικοινωνήσουν δίνει την υποδομή ώστε μαθητές και εργαζόμενοι να νοιώθουν ασφάλεια και ικανοποίηση.
Επιπλέον το επάγγελμα του εκπαιδευτικού χρειάζεται να εκτιμηθεί για την αξία του , για τις δεξιότητες του που είναι μοναδικές για κάθε εκπαιδευτικό και να αναγνωριστεί η προσφορά του δασκάλου στην κοινωνία.

Σύμφωνα με την θεωρία του Maslow ακόμη και αν ένα σχολείο θεωρεί ότι πρέπει να ενδιαφέρεται αποκλειστικά για τις διανοητικές ανάγκες του μαθητή δεν είναι δυνατό να παραβλέπει τις βασικές συναισθηματικές ανάγκες των μαθητών ή του προσωπικού του.

Παρότι η αυτογνωσία για τον νέο διαμορφώνεται νωρίς από τις επιρροές που δέχεται από τους γονείς του η επιρροή των συνομηλίκων του έχει επίσης μεγάλη σημασία κατά την διάρκεια της εφηβικής ηλικίας.

Οι συνομήλικοι αντικαθιστούν σταδιακά την οικογένεια και γίνονται η κύρια πηγή ανατροφοδότησης για τον έφηβο.
Ένα άτομο με χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι λιγότερο πιθανό να βοηθήσει ή να ενδυναμώσει τους άλλους. Πολλές φορές μαθητές που καπνίζουν ή κάνουν χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών είναι άτομα που καταφέρνουν λιγότερα από αυτά που μπορούν να πετύχουν στην πραγματικότητα. Αρκετές φορές ίσως δηλώνει μέσα από αυτή την συμπεριφορά τους την απομάκρυνση του μαθητή από το σχολείο που δεν του έχει προσφέρει την εμπειρία της επιτυχίας.

Για τον λόγο αυτό η υιοθέτηση υγιών συμπεριφορών στη λήψη αποφάσεων , η αντίσταση στην πίεση των ανθρώπων του περίγυρου για αρνητικές επιλογές είναι σημαντικό να ισχύουν τόσο στον σχολικό χώρο όσο και στον χώρο της οικογένειας.